Karty trójdzielne – czym są i jak z nich korzystać?
Zainteresowanie pedagogiką Montessori cieszy się coraz większą popularnością w naszym kraju. Jest to system wychowawczy dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkolnym stworzony przez włoską lekarkę – Marię Montessori. Program ten pomaga we wszechstronnym rozwoju dziecka, wykorzystując przy tym różnego rodzaju materiały wspomagające ten proces. Taką pomocą są m.in. karty trójdzielne Montessori. Jak takie karty wyglądają oraz jak z nich korzystać?
Karty trójdzielne – co to takiego?
Karty trójdzielne to jedna z pomocy pochodząca z pedagogiki Montessori. Jak sama nazwa nam mówi – są to karty składające się z trzech części, a mianowicie: karta z obrazkiem i podpisem, karta z samym obrazkiem oraz sam podpis. Fakt, że składają się z trzech różnych części otwiera przed nami wiele możliwości oraz sposobów ich wykorzystania. Na kartach możemy pracować z dziećmi w różnym wieku – z tymi najmłodszymi posługujemy się głównie kartami z obrazkiem oraz podpisem, a ze starszymi dziećmi możemy używać wyłącznie tych z samym obrazkiem oraz osobnym podpisem, aby same mogły je do siebie dopasować.
Karty trójdzielne są świetnym materiałem służącym do pomocy w rozwoju dzieci młodszych, jak i starszych. Stosowanie ich wpływa pozytywnie na rozwijanie mowy, pamięci, umiejętności czytania oraz wzbogacanie słownictwa. Karty Montessori dzięki swojej trójdzielności możemy stosować podczas różnego rodzaju zabaw – dopasowywanie kart w pary, klasyfikacja, odwracanie kart obrazkiem do dołu i gra w memory oraz wiele innych. Najpopularniejszym sposobem wykorzystania kart jest wywodząca się z pedagogiki Montessori tzw. lekcja trójstopniowa.
Aspekty techniczne kart trójdzielnych
Karty trójdzielne Montessori mają pewne wymagania co do rozmiarów i wykonania. Wytyczne, które muszą spełniać, aby były zgodne z zasadami Polskiego Instytutu Montessori to:
– karty powinny być w rozmiarze 14 cm x 14 cm,
– podpis pod obrazkiem powinien mieć wysokość 2,5 cm oraz być sporządzony czcionką Century Gothic w rozmiarze 36 punktów,
– obrazki znajdujące się na karcie powinny jak najbardziej odpowiadać rzeczywistemu wyglądowi rzeczy, którą przedstawiają – powinno być to zdjęcie lub dobrze wykonana grafika.
Lekcja trójstopniowa
Lekcja trójstopniowa jest metodą nauki wywodzącą się z pedagogiki Montessori, która przy pomocy kart trójdzielnych pomaga w poznawaniu nowych pojęć oraz ich utrwalaniu przez dzieci. Składa się ona z trzech etapów:
– prezentacja – pierwszy, najprostszy etap polegający na zaprezentowaniu dziecku karty z obrazkiem przedstawiającym jakąś rzecz (przedmiot, zwierzę, roślina, kolor itp.) i nazwaniu tego, co widzimy. Nie opisujemy tej rzeczy oraz nie używamy zbędnych określeń – po prostu mówimy co ona przedstawia.
– identyfikacja – kolejnym etapem lekcji trójstopniowej jest identyfikacja, czyli utrwalamy pojęcia, które przed chwilą poznaliśmy. Polega to na poproszeniu dziecka o wskazanie konkretnej karty (używając kart Warzywa mówimy np. „pokaż gdzie jest pomidor.”). Etap ten jest wręcz idealny do połączenia go z aktywnością fizyczną. Zamiast zwykłego wskazywania karty, możemy poprosić dziecko o podniesienie danej karty do góry, przeniesienie jej w inne miejsce lub schowaniu np. pod dywan. Jak widać możliwości jest wiele i jedynym ograniczeniem jest nasza kreatywność.
– sprawdzenie – ostatni, najtrudniejszy etap lekcji, a mianowicie przywoływanie kart z pamięci. Polega on na pokazaniu dziecku karty z samym obrazkiem i poproszeniu go o nazwanie tego, co ona przedstawia. Etap ten może stanowić trudności dla najmłodszych dzieci, więc gdy nasz maluch sobie z nim nie radzi, możemy przez pewien czas stosować tylko poprzednie dwa poziomy. Nie oznacza to w żadnym wypadku, że lekcja trójstopniowa straci wtedy na znaczeniu, ponieważ każdy etap rozwija dziecko w określony sposób, a do ostatniego możemy spróbować wrócić za pewien czas.
Jak pracować na kartach trójdzielnych z małymi dziećmi?
Kart trójdzielnych możemy jak najbardziej używać podczas nauki nowych pojęć z najmłodszymi. Dziecko nie musi jeszcze potrafić czytać ani mówić, a jedynie zapamiętywać to, co mówimy oraz wskazywać na konkretną kartę, gdy je o to poprosimy. Stosując lekcję trójstopniową zazwyczaj przeprowadzamy tylko dwa pierwsze etapy – prezentację oraz identyfikację.
Podczas pracy z małymi dziećmi najlepiej stosować zestawy kart z podstawowymi, prostymi pojęciami, takie jak:
– Kolory – Zamiast wskazywania konkretnej karty możemy przygotować np. klocki o różnych kolorach i prosić dziecko o dopasowanie danego koloru na karcie z odpowiadającym mu klockiem.
– Owoce – Przed zabawą możemy przygotować kosz owoców i pozwolić dziecku na dopasowanie odpowiedniego owocu z przedstawiającą go kartą.
– Warzywa – Do zabawy można zastosować ten sam sposób, co przy kartach z owocami.
– Zwierzęta domowe – Warto rozważyć zaopatrzenie się w figurki firmy Schleich, co pozwoli na zabawę polegająca na dopasowaniu figurki danego zwierzęcia z odpowiednią kartą.
– Zwierzęta domowe – Warto rozważyć zaopatrzenie się w figurki firmy Schleich, co pozwoli na zabawę polegająca na dopasowaniu figurki danego zwierzęcia z odpowiednią kartą.
Stosowanie kart trójdzielnych ze starszymi dziećmi
Przy pracy ze starszymi dziećmi mamy już dużo większe pole do popisu. Dziecko jest w stanie zrozumieć więcej słów i pojęć, a stosując lekcję trójstopniową możemy bez problemów przejść przez wszystkie trzy etapy po kolei – prezentację, identyfikację oraz sprawdzenie. Mamy również możliwość stosowania bardziej skomplikowanych zabaw takich jak gra w memory lub używanie kart nie tylko w języku polskim, ale również i angielskim.
Jeśli rozważamy stosowanie kart trójdzielnych wraz z naszym starszym dzieckiem, to możemy pozwolić sobie na zestawy z bardziej skomplikowanymi pojęciami, takie jak między innymi:
– Kuchnia – Zestaw kart trójdzielnych, w których znajdują się wszelkiego rodzaju sprzęty kuchenne – te stosowane na co dzień, oraz te bardziej specjalistyczne.
– Jedzenie – Łącznie 300 elementów o tematyce jedzenia – produkty spożywcze oraz narzędzia kuchenne. Warto rozważyć również pełen Zestaw edukacyjny, na który składają się karty trójdzielne oraz pozostałe materiały umożliwiające świetną, wspólną zabawę z dzieckiem.
– Ptaki – Karty trójdzielne Montessori przedstawiające ptaki występujące w Polsce.
– Fruits – Jest to zestaw o tematyce owoców złożony z kart wykonanych w języku angielskim.
– Kosmos – Zestaw ten składa się ze wszystkich planet układu słonecznego oraz Księżyca i Słońca. Świetnym dopełnieniem samych kart trójdzielnych jest Zestaw edukacyjny, w którego skład wchodzą takie materiały jak: sudoku, puzzle, wyklejanka, kalejdoskop z planetami oraz wiele więcej.
Jak widać karty trójdzielne to świetny materiał do nauki poprzez zabawę dla dzieci w każdym wieku. Z tymi najmłodszymi, którzy nie opanowali jeszcze umiejętności czytania i mówienia, używamy głównie zestawów z prostymi pojęciami, ograniczając się do dwóch pierwszych etapów lekcji trójstopniowej. Z naszymi starszymi pociechami mamy bardzo wiele nowych możliwości wykorzystania kart trójdzielnych. Karty te mogą nam posłużyć nie tylko do rozwijania pamięci, mowy czy umiejętności czytania, ale również do odkrywania zainteresowań u naszych dzieci. Zestaw kart z Ptakami może doprowadzić nas do ciekawych konwersacji i poszukiwań np. o budowie ciała różnych ptaków czy o tym, które ptaki występujące w Polsce odlatują zimować w ciepłych krajach. Korzystając z kart Kosmos możemy ułożyć je w odpowiedniej kolejności od Słońca i wtrącać pewne ciekawe anegdoty na temat ich właściwości i budowy. Bo kto wie, może to dzięki wczesnemu wzbudzeniu takiego zainteresowania to nasz maluch zostanie znanym na całym świecie astronautą?
